Tarihi kaynaklarda antik dönemde Konya ve çevresinde Ikonion (Konya) ve Tyranion (Ilgın) önemli kentler olarak bilinmektedir. Şüphesiz bu Xenephon’un kayıtlarında geçmektedir. Helenistik Dönemde ise Seleukoslar tarafından kurulan bir başka önemli kent Laodiceia öne çıkmaya başlamıştır. Strabon’un bahsettiğine göre ise Roma Döneminde kent en ihtişamlı dönemini yaşamıştır. Günümüzde Sarayönü ilçesine bağlı Ladik mahallesinin antik dönemde ki yerleşim birimi Laodiceia olarak adlandırılmaktadır.

Roma döneminde Sarayönü ve çevresi önceleri Ankara (Ancyra) merkezli Galatya Krallığı içinde iken daha sonra Roma İmparatoru Augustus tarafından MÖ. 25 yılında Roma’ya bağlı bir eyalet haline getirilmiştir. Bizans döneminde ise Anatolia theması içinde yer almaktadır.

Helenistik ve Roma dönemlerinde önemli bir kavşak noktasında olan Ladik ön plana çıkmıştır. Laodiceia Katakumene olarak adlandırılan bu yerleşmede MÖ. 3. yüzyılda bir kent hâline getirilmiş ve yol güvenliğini sağlayan askerî bir garnizon burada kurulmuştur.

Roma İmparatorluğu Döneminde; Laodiceia Katakekaumenē ya da Laodiceia Combusta olarak adlandırılan Ladik yerleşmesi önemli bir idari merkezdi. Burada bulunan bir yazıtta “Claudiolaodiceia” olarak adından söz edilmektedir.

Ladik’te farklı yerlerde tarihi kalıntıların izlerini görmek mümkündür. Bayamlı Dağıʼnda Roma dönemine ait antik bir açık hava tapınağı olduğu bilinmektedir.

MS. 4. yüzyılda Hristiyanlığın yayılmasında etkin olan Subay Eugenius isimli önemli bir kişi Ladik (Laodiceia)’e gelerek bir kilise kurmuş yirmi beş yıl bu kilisenin başrahibi olarak görev yapmıştır. Eugenius’un mezar taşıda Ladik’te kültür parkta bulunmaktadır.

Roma Döneminde Ladik’te maden ocaklarında cıva işletildiği de bilinmektedir. Hatta kente “yanık” anlamında “Katakekaumenē” adının verilmesi burada yapılan madencilik faaliyetlerinden kaynaklanmaktadır.

Ladik’in, Roma Döneminde önemli bir kent olduğu yapılarda kullanılan devşirme malzemelerden ve Kültür Parkıʼnda sergilenen eserlerden anlaşılmaktadır. Bu malzemeler kentin o zamanki yaşantısını yansıtmaktadır. Bunlar arasında Ikonion Kilisesiʼnden söz edilmektedir ki; burada Iconiumluların olduğu bir cemaati yansıtmaktadır. Bir diğer kitabe de Ladik’teki büyük bir markette kullanılan ölçüm taşıdır. O dönemde ticareti yapılan kumaş, mermer ve metal gibi malzemelerin boyu bu taşla ölçülmekteydi.

2017 yılında Ladik merkezde inşaat kazısı sırasında yine Roma dönemine ait geometrik desenli bir mozaik bulunmuştur. Konya Arkeoloji Müzesi tarafından yapılan kurtarma kazılarında zemini mozaikle kaplı bu mekânın Roma döneminde spor faaliyetlerinin gerçekleştiği bir gymnasion yapısı olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca bu mozaiğin ortasında madalyon motifi içerisinde “Dökumanos’un oğlu Ergenus” adına yapıldığinı belirten yazıt bulunmaktadır.

Ladik’te ayrıca günümüzde park alanı içerisinde, devşirme malzeme olarak kullanılmış vaziyette evlerin duvarlarında, mezar stelleri, yazıtlı mermer bloklar, adak stelleri gibi pek çok mimari eleman unsuruna rastlanılmaktadır. Ayrıca kentte çok fazla yazıt bulunduğundan dolayı hiç şüphesiz epigrafik açıdan da çok zengin bir kenttir.

Roma döneminde Lykaonia bölgesi sınırları içerisinde son derece önemli stratejik bir kent olan Ladiceia (Ladik) ticari, ekonomik, madencilik faaliyetleri ve dini, siyasi merkez olması açısından büyük bir kenttir. Günümüzde bu kültür mirasının daha çok bilimsel araştırma ve kazılarla açığa çıkarılması, Ladik’in iller arası yol üzerinde bir kavşak konumunda olması sebebiyle açık hava müze ve arkeopark projeleri ile desteklenerek Ladik’in kültür ve turizmine kazanım olarak somut hale getirilmesi hiç şüphesiz önemli bir gelişme olacaktır.